Dünyanın en büyük deniz çöplüğünde deniz canlıları habitat değiştirdi

Kerem Yeğinboy/Egeligazete-Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) dünyada yılda yaklaşık 460 milyon ton plastik üretildiğini, önlem alınmaz ise bu rakamın 2040 yılına kadar 2,6 kat, 2060 yılına kadar 3 kat artacağı söylendi. UNEP küresel plastik atıklarının yaklaşık yüzde 9’luk bir kesiminin geri dönüştürebildiğini, dünya çapında plastik atıkların yüzde 22’lik bir kısmının denizde çöp olarak biriktiğini belirtti. Tarihi Küresel Plastik Kirliliği Anlaşması Bilim adamları 2005’ten bu yana okyanuslardaki plastik kirliliğinde ‘’ hızlı ve benzeri görülmemiş’’ bir artış olduğu konusunda uluslararası kamuoyunu uyardı. Açık deniz canlıları için en büyük sorunlar kimyasallar, balıkçılar ve deniz kirliliği olarak görülüyor. Birleşmiş Milletler Meclisi plastik kirliliği bitirmek için 2024 yılına kadar dünyanın ilk Küresel Plastik Kirliliği Anlaşmasını oluşturmak için 2022’de tarihi bir karar almıştı. 2023’te tarihte 2.defa Pasifik ve Atlantik okyanuslarındaki açık ticari deniz bölgesini kapsayan Dünya Deniz Anlaşması imzalanmıştı. Kıyı deniz canlıları için değişen ekosistem Londra merkezli internet günlüğü Nature Ecology and Evolution, dünya çapında ekoloji ve evrimsel biyolojiyi inceleyen aylık araştırma raporları yayınlımakta. Bu ayki rapor konusu ABD’nin Kaliforniya eyaleti ve Hawaii adası arasında kalan büyük pasifik okyanusundaki kıyı deniz canlıları ve değişen ekosistemleri oldu. Araştırma, ABD’nin Teksas eyaletinin iki katı büyüklüğündeki Büyük Pasifik Çöp Yaması bölgesini ele aldı. Bölge dünya okyanuslarındaki çöpü merkezi olarak çeken, büyük bir akıntı içinde çöp girdabı oluşturan dünyadaki en büyük okyanus plastik birikimi olarak biliniyor. Bölgede 80.000 ton ağırlığında yaklaşık 1,8 trilyon plastik parçası olduğu tahmin ediliyor. Yamaların çoğunun balıkçılık endüstrisinden geldiğinin tahmin belirtildi. Pasifikte 610.000 mil karelik bir çöp alan Araştırma verilerine göre diplerde yaşayan kıyı canlıları dışında yüzeyde döküntülere yapışan 46 türden 484 omurgasız deniz canlısı hayatta kalmaya çalışıyor. Uzmanlar, Pasifik Çöp Alanının oluşum sürecini 5 dünya okyanusunda oluşan girdaplar ve tsunamilerin akıntılılarının aynı bölgede toplanmasına olarak açıklıyor. Bunlardan akıntılardan birinin örneğinin 2011’yılıında Japonya açıklarında gerçekleşen büyük tsunami olduğu söylendi. Büyük Pasifik Çöp Yaması’nın 610.000 mil karenin üzerinde alana yayılarak, çöp kümeleri içindeki en büyüğü olduğunu söyledi. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi enkazın çoğunu 5 milimetreden kısa olan mikroplastik parçaların oluşturduğunu belirtti. Tüm anormalliklere rağmen canlılar hayatta kalmayı ve üremeyi başarıyor Araştırmacı ekip açık denizlerin kıyı canlılarının yaşam alanı için yüksek sıcaklıkta olduğunu, avlanma ve besin türlerine aykırı olmasına rağmen, canlıların beslenmenin bir yolunu bulduğunu söyledi. Deniz ekolojistleri, çoğu kıyı türünün kıyı habitatlarının dışına hayatta kalmak için mücadele etmesini beklediklerini söyledi. Araştırmalar Büyük Pasifik Çöp Alanı’nda hayvanların büyüdüğünü ve ürediğini gösterdi. Açık deniz kıyı canlılarının yaşaması için gerekli ısı seviyesinin çok üstünde olsa da bu hayatta kalma mücadelesini uzmanlar “ bilimsel anlayışta bir değişiklik” olarak niteledi. Yeni ekosistem yaratma zorunluluğu Raporda Kaliforniya ve Hawaii okyanusunda yıllardır biriken 620.000 mil karelik bir çöp girdabı olduğunu, plastik enkazlardan dolayı, kıyı canlılarının büyük bir topluluğunun bulunması gereken yaşam koşulundan binlerce mil ötede pasifik açıklarında yaşamak zorunda kaldığını açıkladı. Bilim insanları, plastik kirliliğinin normalde açık okyanusta hayatta kalamayan türlere yeni ekosistem yaratma zorunluluğu kıldığını söyledi. Birkaç yıl içinde ayrışan ve batan organik maddelerin aksine, plastik atıkların okyanuslarda çok daha uzun süre yüzebildiği belirtildi. Kıyı canlılarının yüzde 70’lik bir kısmı açık denizde çöp içinde Ulusal gıda ve tarım enstitüsü bilim insanı ve çalışmanın başyazarı Linsey Haram CNN’e yaptığı açıklamada “Özellikle bu kadar çok kıyı türünün açık denizde yaşadığını görmek şaşırtıcıydı.  Kıyı canlılarının yüzde 70’lik bir kısmı açık denizde çöp atıklarının içinde yaşamaya çalışıyordu. Kıyı türleri açık denizde avlanmaya çalışıyorlar. Bunun ne gibi sonuçları olacağını tam olarak bilmiyoruz” dedi.