İzmirliler: Atık toplayıcılar çevreyi koruyor

Kağıt, cam ve metal gibi geri dönüştürülebilir malzemelerin doğaya ve ekonomiye
kazandırılmasına katkı sağlayan ‘sokak atık toplayıcıları’, İzmir’de bilimsel araştırmaya
konu oldu. İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde (İEÜ) görev yapan 3 akademisyen
tarafından, 11 ilçeden bin kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılan araştırma, dikkat çekici
sonuçlar ortaya çıkardı. TÜBİTAK’ın 353 bin liralık desteğiyle tamamlanan çalışmada
İzmirliler, çevrenin korunması adına atık toplayıcıların önemli bir görev üstlendiğini ve
topluma uyum noktasında da genel olarak başarılı olduklarını belirtti.
İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Metehan Feridun
Sorkun’un yürütücülüğünde hayata geçirilen projeye, İEÜ İşletme Bölümü Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Şükrü Özen ve İEÜ Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seda Can
da araştırmacı olarak destek verdi. ‘Bireylerin atık ayrıştırma davranışlarında sokak atık
toplayıcılarının rolü’ adlı çalışma; İzmir’in Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli,
Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak ve Narlıdere ilçelerinde
gerçekleşti.
İZMİRLİLER OLUMLU GÖRDÜ

Araştırmaya katılan İzmirlilerden, kendilerine yöneltilen sorulara 1 ile 7 arasında
puanlama yaparak cevap vermeleri istendi. Araştırma sonuçlarına göre İzmirliler, ‘Atık
toplayıcıları çevrenin korunmasına katkı sağlar’ maddesine 6.2, ‘Ekmeğini hak ederek
kazanır’ maddesine 6.4, ‘Belediyelerin çevre temizliği yapmasına engel olmaz’
maddesine 5.9, ‘Atık toplayıcıları görünce rahatsız olmam’ maddesine de 5.9’luk puan
ortalamasıyla olumlu görüş bildirdi. İzmirliler, topluma uyum noktasında atık
toplayıcıların daha girişken olabileceğini de işaret etti.
DETAYLICA ELE ALINACAK
İEÜ İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Metehan Feridun Sorkun, araştırmaya
ilişkin sonuçları ve sokak atık toplayıcılarının bireylerin atık ayrıştırma davranışlarına

etkilerini, şubat ayında İEÜ’nün ev sahipliğinde düzenlenecek toplantıda uzman
isimlerin de katılımıyla detaylıca ele alacaklarını söyledi. Projeye ilişkin detayları
paylaşan Doç. Dr. Sorkun, “Araştırmamız, İzmirlilerin konuya ‘atık toplayıcılarının
toplumsal düzene uyumu’ ve ‘topluma katkıları’ olarak iki boyutta yaklaştığını gösterdi.
İzmirlilerin, atık toplayıcılarının topluma katkılarını yüksek bulması, araştırmanın dikkat

çeken sonucu oldu. İzmirliler, atık toplayıcılarının yaptıkları işin toplum için yararlı
olduğunu düşünüyor. Ancak işlerini yaparken toplumsal kurallara biraz daha fazla
uymalarının da yararlı olacağını belirtiyor” dedi.
YARDIM ETME EĞİLİMİ DE VAR
Doç. Dr. Sorkun, sözlerini şöyle sürdürdü: “Projede, İzmirlilerin atık toplayıcılarına
yardım etme eğilimlerini de araştırdık. Örneğin İzmirliler, çöplerini atık toplayıcılara
ayrıştırarak verebileceklerini ve bu sayede onların işini kolaylaştıracaklarını belirtti.
İzmirliler, atık toplayıcılara olumlu tutum besledikleri için onlara yardım etme niyetiyle de
yaklaşıyor. Küresel ısınmaya bağlı oluşan iklim değişikliği, artan nüfus ve doğal
kaynakların azalması gibi birçok faktör, geri dönüşüm konusunda herkese bireysel
sorumluluklar yüklüyor. Belki farkında değiliz ama sokak atık toplayıcıları, geri dönüşüm
ve atıkların değerlendirilmesi noktasında çok önemli rol üstleniyor. Bu konuda toplumsal
bir görev yaptıklarını söyleyebiliriz. Projemizin amaçlarından biri, sokak atık
toplayıcılarına karşı halkın tutumunu göstermekti. Bu noktada amacımıza ulaştık.
İzmir’de elde edilen bulguların, Türkiye genelinde tutumu göstermek yönüyle de önemli
olduğunu düşünüyoruz.”